چگونه یک عینک ایمنی لیزر مناسب انتخاب کنیم؟

امروزه استفاده از انواع مختلف دستگاه‌های لیزری در کاربردهایی مانند پزشکی، صنعت، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی به خاطر ویژگی‌های منحصر به فرد نور لیزر، بسیار رایج شده است و ردپای لیزر و کاربردهای گسترده آن را در بخش‌های مختلف زندگی رروزمره به خوبی قابل مشاهده است. اما نکته اساسی این است که به عنوان یک کاربر دستگاه لیزری آیا با اصول ایمنی کار با لیزر آشنا هستید. آیا می‌دانید استفاده از عینک ایمنی لیزری یکی از ضروریات کار با یک دستگاه لیزر است. یکی از دغدغه های افرادی که با لیزر سروکار دارند، این است که چگونه یک عینک ایمنی لیزر مناسب انتخاب کنند. چه پارامترهایی برای انتخاب عینک مناسب دخیل هستند؟ در این مقاله قصد داریم، مواردی را ذکر کنیم که به شما کمک می‌کند عینک ایمنی مناسب را انتخاب کنید. با ما همراه باشید.
همانطور که پیشتر در مقاله لیزر و کاربردهای آن اشاره شد، امروزه استفاده از لیزر در پزشکی، صنعت، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی به خاطر ویژگی‌های منحصر به فرد نور لیزر، بسیار رایج شده است. بیمارستان‌ها برای انجام بسیاری از عمل‌های جراحی با ریسک پایین و دقت بالا از لیزر بهره‌مند می‌شوند. کلینیک‌های زیبایی برای رفع موهای زائد، جوان‌سازی پوست و بسیاری کاربردهای درمانی از لیزر استفاده می‌کنند. در صنعت برای برش و حکاکی فلزات و غیرفلزات، لیزر نقش اساسی ایفا می‌کند. این همه کاربرد گسترده به دلیل تفاوت‌های اساسی نور لیزر و نور معمولی (مانند نور لامپ) است. پرتوهای نور لیزر با یکدیگر موازی و همدوس هستند و همگی در یک جهت حرکت می‌کنند، اما پرتوهای نور یک لامپ معمولی در همه جهات واگرا می‌شوند. به دلیل همین نور تقویت شده، باریک و همگرا، نگاه کردن به نور لیزر آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به قسمت‌های مختلف چشم می‌تواند وارد کند. حتی لیزرهای کم توان مانند لیزرهای اسباب بازی هم در صورت نگاه کردن مستقیم، می‌توانند آسیب زننده باشند. لیزرهایی که در پزشکی، صنعت و دانشگاه ها مورد استفاده قرار می‌گیرند به مراتب پرانرژی‌تر و خطرناک‌تر هستند. نه تنها نباید به خروجی این لیزرها به طور مستقیم خیره شد، بلکه باید بدانیم پرتوهای بازتابی این لیزرها هم آسیب‌های جبران‌ناپذیری به چشم می‌تواند وارد کند. پرتوهای برخی از لیزرها گاهی آنقدر مخرب هستند که می توانند باعث کور شدن چشم شوند، حتی اگر چشم هایمان برای مدت زمان بسیار کوتاهی (مثلا یک هزارم ثانیه) در معرض پرتو لیزر قرار گیرند. بنابراین، این آسیب‌ها برای هر عقل سلیم دلایل قانع کننده‌ای اقامه می‌کند تا افراد به هیچ‌وجه به پرتوهای نور لیزر به طور مستقیم نگاه نکنند. از روش‌های موثر حفاظت چشم در برابر نور لیزر، استفاده از عینک‌های ایمنی لیزری می‌باشد. برای کسانی که در معرض پرتوهای نور لیزر قرار می گیرند، استفاده از عینک ایمنی لیزر مناسب الزامی است. عینک‌ محافظ چشم در مقابل اشعه لیزر معمولا با سه اسم Laser Glasses، Laser Goggles و Laser Eyewear در بازار شناخته می‌شود. عینک‌های موجود در بازار انواع مختلفی دارند. از پارامترهایی که کیفیت یک عینک ایمنی را تعیین می‌کند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

طول موج حفاظتی

اولین قدم برای انتخاب یک عینک مناسب، آگاهی از طول موج دستگاه لیزر و تطبیق آن با طول‌موج حفاظتی عینک است. بر روی شیشه و یا بدنه هر عینک ایمنی لیزر، یک بازه طول موجی درج شده است که نشان دهنده بخشی از ناحیه طول موجی امواج الکترومغناطیسی است که عینک می‌تواند چشم را در مقابل آن محافظت کند. درکنار این بازه، گاهی طول‌موج حفاظتی به صورت تک طول موج و به عنوان طول موج ویژه مشخص می‌شود. طول موج‌های ویژه معرف طول موج‌هایی در طیف الکترومغناطیسی هستند که بیشتر سطح حفاظتی عینک در آن نقاط وجود دارد و معمولا نزدیک به طول موج مرکزی دستگاه‌های لیزر شناخته شده هستند. به عنوان مثال فرض کنید بر روی عینکی یک محدوده طول موجی 600 تا 1100 نانومتر و طول موج ویژه 650 و 760 مشخص شده است. اگر شما صنعتکاری هستید که یک دستگاه لیزر برش گازی کربن دی اکسید دارید، باید بدانید طول موج دستگاه لیزر شما، 10600 نانومتر است. حال سوال این است که آیا این عینک برای یک لیزر گازی کربن دی اکسید مناسب است؟
همانطور که شما هم تشخیص دادید، طول موج 10600 نانومتر در بازه طول موجی مندرج روی عینک وجود ندارد. پس این عینک برای لیزر گازی کربن دی اکسید اصلا مناسب نیست. اما اگر شما دستگاه لیزر الکس یا الکساندرایت دارید این عینک برای دستگاه شما مناسب است. یکی از لیزرهایی که برای رفع موهای زائد بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد، لیزر الکساندرایت نام دارد. طول موج دستگاه لیزر الکس 755 نانومتر است، که این عدد در بازه طول موجی 600 تا 1100 نانومتر یافت می‌شوند، ضمن اینکه طول موج ویژه عینک نیز منطبق با طول موج دستگاه لیزر است. بنابراین این عینک برای اپراتورهای لیزر الکساندرایت کارایی لازم را دارد. البته بیماران تحت درمان با لیزر هم باید از عینک‌های مخصوص بیمار استفاده کنند. معمولا عینک‌های مخصوص بیماران محدوده طول موجی وسیع تری را شامل می‌شود و تقریبا اجازه عبور هیچ نوری را نمی‌دهد. در شکل مقابل نمونه‌ای از عینک‌های مخصوص بیمار را مشاهده می‌کنید که معمولا در محدوده طول موجی 200 تا 2000 نانومتر فعال هستند و به خوبی جلوی پرتوهایی با طول موج 755 نانومتر را هم می‌گیرد.

چگالی اپتیکی

چگالی اپتیکی (Optical Density) دومین پارامتر مهم برای انتخاب عینک ایمنی لیزری مناسب است. چگالی اپتیکی که آن را به اختصار با نماد OD بر روی عینک ایمنی نشان می‌دهند، به صورت یک عدد بدون واحد است که آن را به کیفیت شیشه‌های یک عینک منصوب می‌کنند. هر چقدر عینکی چگالی اپتیکی بالاتری داشته باشد، حافظت بهتری از چشم هایمان به عمل می آورد. معمولا چگالی اپتیکی بین عددهای 5-7 برای بیشتر دستگاه‌های لیزر مناسب هستند، اما تعیین دقیق ارتباط بین چگالی اپتیکی و میزان محافظت عینک، نیاز به یک سری محاسبات ساده دارد.
تصور کنید نوری که از خروجی یک لیزر خارج می‌شود، در مسیرش به عینک برخورد می‌کند. در این برخورد پدیده‌های زیر رخ می‌دهد. 1) مقداری از نور پس از برخورد با عینک، از سطح آن بازتابیده می‌شود (Reflection). 2) مقداری از این نور هنگام برخورد، جذب عینک شده و سبب می‌شود دمای عینک بالاتر برود (Attenuation). 3) مقداری از نور هم، پس از  برخورد با عینک، از آن عبور می‌کند و به چشم می‌رسد (Transmission). طبق تعریف، چگالی اپتیکی عبارت است از لگاریتم نسبت شدت نور فرودی (I0) به شدت نور عبوری (I1) از شیشه عینک. بر اساس رابطه نشان داده شده در شکل مقابل، هر چقدر چگالی اپتیکی یک عینک عدد بزرگتری باشد، شیشه‌ها نور کمتری را از خود عبور می‌دهند و در نتیجه شدت نوری که به چشم وارد می‌شود کمتر خواهد بود. اگر چگالی اپتیکی یک عینک عدد 1 باشد، آن عینک یک دهم نور فرودی را از خود عبور می‌دهد. اگر چگالی اپتیکی شیشه عینک عدد 2 باشد، آن عینک فقط یک صدم نور فرودی را از خود عبور می‌دهد. به همین ترتیب عینکی با چگالی اپتیکی 3، یکس هزارم نور فرودی را از خود عبور می‌دهد و الی آخر. جدول زیر میزان نور عبوری از شیشه عینک را برای چگالی های اپتیکی متفاوت نشان می‌دهد.
در انتخاب و استفاده از عینک ایمنی لیزری، ذکر چند نکته زیر قابل توجه است:
  • فریم عینک یک عامل مهم در انتخاب عینک مناسب می‌باشد. اگر به طور مداوم در طول روز از عینک استفاده می‌کنید، پیشنهاد ما این است که از فریم‌های سبک و راحت استفاده کنید تا باعث خستگی شما نشود.
  • همیشه در کارگاه و یا محلی که دستگاه لیزر وجود دارد، یک عینک یدک داشته باشید تا در مواقعی که عینک آسیب دید، بتوانید از عینک جایگزین استفاده کنید تا به چشم شما صدمه‌ای وارد نشود.
  • اگر در محل کار شما چند دستگاه لیزر وجود دارد، حتما برچسب‌های رنگی بر روی بدنه عینک بچسبانید تا به اشتباه از عینک نامناسب استفاده نکنید.
  • چشمان شما بسیار با ارزش و گران‌بها هستند. هیچ گاه با خرید یک عینک ایمنی بی کیفیت و ارزان، سلامت چشمانتان را به خطر نیندازید.
  • طریقه نگهداری از عینک را بیاموزید و در نگهداری از عینک کوشا باشید.
افرادی که باید از عینک های ایمنی لیزر استفاده کنند عبارتند از پزشکانی که در حین انجام عمل جراحی از لیزر استفاده می کنند. پزشکانی که برای انجام عمل‌های زیبایی و رفع موهای زائد از لیزر استفاده می کنند. بیمارانی که مورد انجام عمل جراحی و عمل زیبایی با لیزر قرار می گیرند. کاربرانی که در صنعت از لیزرهای برش، جوشکاری و حکاکی استفاده می کننند. اساتید و دانشجویانی که در آزمایشگاه تحقیقاتی خود از لیزر استفاده می‌کنند. هر چند کاربران دستگاه های لیزر شکایت می کنند که استفاده از عینک ایمنی لیزر، دیدشان را ضعیف تر می‌کند و باعث می‌شود فضا را تاریک ببینند، ولی باید گفت اثرات مخرب لیزر بر چشم چنان عمیق و غیر قابل بازگشت است که می‌توان از این بهانه ها صرفنظر کرد. اگر شما هم جز کسانی هستید که در معرض پرتوهای مستقیم و غیر مستقیم نور لیزر قرار دارید، بهتر است زمان را از دست ندهید و با تهیه یک عینک ایمنی مناسب، از چشم هایتان، این نعمت خدادادی، مراقبت کنید.
اگر می خواهید برای لیزر محل کارتان، عینک محافظتی مناسب انتخاب کنید، مشاوران و کارشناسان لبینت، می‌توانند برای تعیین طول‌موج حفاظتی و چگالی اپتیکی مناسب با لیزر مورد استفاده، مشاوره و راهنمایی لازم را به شما ارائه دهند.

شما می‌توانید محصولات لبینت را در راستای تامین انواع عینک ایمنی لیزر، در صفحه تجهیزات ایمنی لیزر مشاهده نمایید.

بسیار سپاسگزار خواهیم بود اگر زمان کوتاهی را به ما اختصاص دهید و نظرات و پیشنهادات خود را در مورد مبحث ارائه شده با ما درمیان بگذارید.

قبلی
عملکرد اپتیکی میکروسکوپی فاز کنتراست
بعد
روش‌های فیزیکی تعیین اندازه و شکل ذرات

پست های مرتبط

نظرتان را بنویسید